Ngày 17-10, Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2016, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2017.

Chủ nhiệm UBTCNS của Quốc hội Nguyễn Đức Hải đọc báo cáo thẩm tra báo cáo tình hình thực hiện NSNN 2016 dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2017

Thu NSNN năm 2016 tăng 2,4% dự toán

Về năm ngân sách 2016, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính-Ngân sách (TCNS) cho biết, theo báo cáo của Chính phủ, tổng thu NSNN ước tăng so với dự toán 2,4% (24.500 tỷ đồng). Trong đó, thu nội địa ước tăng 5,6% dự toán, thu từ dầu thô ước chỉ đạt 72,5% dự toán, thu từ xuất, nhập khẩu hụt 2,9% dự toán.

Đánh giá cao về vấn đề này, Ủy ban TCNS cho rằng, ước thực hiện tổng thu NSNN vượt dự toán đã thể hiện những nỗ lực cao trong điều hành dự toán thu NSNN của Chính phủ. Tuy nhiên, tỏ ra thận trọng, cơ quan này phân tích, qua các số liệu chi tiết và qua kết quả giám sát tại một số địa phương cho thấy còn rất nhiều khó khăn, thách thức mới có thể phấn đấu đạt mức dự ước như Chính phủ báo cáo. Vì vậy, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ cần bám sát dự toán thu NSNN đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 99/2015/QH13 về Dự toán NSNN năm 2016. Chính phủ tiếp tục theo dõi sát, có những giải pháp đồng bộ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để hoàn thành dự toán thu một cách chắc chắn hơn.

Về thu nội địa, theo Ủy ban TCNS, mặc dù thu nội địa tăng so với dự toán (5,6%, tương đương 44.000 tỷ đồng) nhưng trên thực tế, các khoản tăng chủ yếu là do điều chỉnh chính sách, tăng thu từ đất đai. Do đó, để đạt được số ước thực hiện như Chính phủ báo cáo thì thu NSNN quý IV sẽ phải nỗ lực rất lớn, nhất là đối với khu vực doanh nghiệp nhà nước.

Kiến nghị thêm giải pháp, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã triển khai nhiều giải pháp điều hành NSNN những tháng cuối năm nhằm nâng cao chất lượng quản lý thu ngân sách. Trong đó, Chính phủ cần tăng cường quản lý hành thu, chỉ đạo các cơ quan hữu quan tập trung chống thất thu ở khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, chống chuyển giá, nợ đọng thuế.

Về chi NSNN năm 2016, Chính phủ ước thực hiện chi NSNN cả năm bằng 101,9% dự toán, tăng 24.500 tỷ đồng. Ủy ban TCNS cho rằng, Chính phủ đã nỗ lực điều hành chi NSNN chủ động, quản lý chi NSNN chặt chẽ, tiết kiệm trong phạm vi dự toán được Quốc hội quyết định.

Về cân đối và bội chi NSNN, Chính phủ báo cáo số ước bội chi NSNN năm 2016 là 254.000 tỷ đồng, bằng số Quốc hội quyết định. Với mức bội chi này, dư nợ công là 64,98%GDP, đã sát ngưỡng 65%GDP; dư nợ Chính phủ ở mức 53,1%GDP; dư nợ nước ngoài của quốc gia ở mức 45,7%GDP. Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ rà soát, báo cáo đầy đủ tình hình nợ công để có những giải pháp điều hành, cân đối NSNN chủ động và kịp thời. Trường hợp NSNN hụt thu, đề nghị giảm nhiệm vụ chi tương ứng để giảm bội chi, đảm bảo nợ công trong giới hạn cho phép.

Dự toán NSNN năm 2017 có ý nghĩa quan trọng

Đó là nhận định của Ủy ban TCNS trong báo cáo thẩm tra về vấn đề này. Ủy ban TCNS cho rằng, năm 2017, kinh tế thế giới chưa có dấu hiệu tăng trưởng khá hơn, thương mại toàn cầu vẫn tăng thấp. Ở trong nước, dự báo tăng trưởng kinh tế có khả quan hơn, lạm phát tiếp tục duy trì ở mức thấp, song hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn, chưa thực sự khởi sắc, quá trình tái cơ cấu nền kinh tế còn khó khăn, biến đổi khí hậu và thiên tai, tác động xấu của ô nhiễm môi trường tiếp tục là những thách thức lớn. Trong bối cảnh đó, để xây dựng dự toán NSNN năm 2017 đảm bảo sát thực tế, cân đối bền vững, chủ động.

Ủy ban TCNS cho rằng, mục tiêu tăng GDP trên 6,7% là khá cao, có thể dẫn đến rủi ro khi dự báo về chỉ tiêu thu, chi NSNN. Vì vậy, có thể nghiên cứu đề xuất với Quốc hội 2 phương án: mức tăng trưởng 6,5% và 6,7%; trường hợp không đạt 6,7% thì Chính phủ cần đổi mới phương pháp điều hành, theo đó sẽ kiến nghị Quốc hội điều chỉnh sau 6 tháng thực hiện để đảm bảo các cân đối vĩ mô chắc chắn hơn.

Bên cạnh đó, việc xác định mức tăng GDP theo giá thực tế cần tính toán dựa trên các số liệu dự báo khoa học và sát với thực tế, các tỷ lệ %GDP như bội chi NSNN và nợ công cũng theo đó để tính toán, đánh giá khách quan và phản ánh đúng thực trạng cân đối NSNN.

Về dự toán thu NSNN, Chính phủ xây dựng dự toán tổng thu cân đối NSNN năm 2017 là 1.212.180 tỷ đồng, tăng 16,7% so với ước thực hiện năm 2016. Theo Ủy ban TCNS, Chính phủ xây dựng mức tăng như vậy là tích cực, song Chính phủ cần tính toán kỹ, bảo đảm tính chủ động trong điều hành NSNN.

Về bội chi NSNN, Chính phủ dự toán bội chi NSNN năm 2017 (theo Luật NSNN năm 2015) khoảng 3,5%GDP. Ủy ban TCNS cho rằng, đây là mức bội chi tích cực, cần kiên định thực hiện mức bội chi này để bảo đảm các tỷ lệ nợ công trong giới hạn an toàn, trong trường hợp thu không đạt dự toán thì phải giảm chi, không tăng bội chi NSNN. Trường hợp tăng thu NSNN thì ưu tiên giảm bội chi theo quy định của Luật NSNN. Đây cần được coi là một nguyên tắc quan trọng trong điều hành NSNN trong giai đoạn ổn định ngân sách mới 2017-2020.

Để thực hiện dự toán NSNN năm 2017, Ủy ban TCNS về cơ bản tán thành các nhóm giải pháp của Chính phủ, đồng thời đề nghị nhấn mạnh một số giải pháp cụ thể. Đó là: Chính phủ sớm hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật NSNN năm 2015 làm cơ sở pháp lý cho việc xây dựng dự toán NSNN năm 2017 cũng như cho thời kỳ ổn định ngân sách 2017-2020; Tập trung chỉ đạo quyết liệt trong công tác thu NSNN, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống thất thu, trốn thuế, chống nợ đọng tiền thuế để tăng thu NSNN.

Đồng thời, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, đẩy nhanh thực hiện các dự án đầu tư XDCB, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư cho các dự án, công trình, quản lý chặt chẽ vồn đầu tư XDCB; Tăng cường công tác quản lý chi NSNN, thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí; quản lý chặt chẽ việc mua sắm tài sản công; nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền thực hiện khoán xe công đối với một số chức danh ở trung ương và địa phương. Tăng cường kỷ luật ngân sách, xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu.

Đối với nợ công, cần quản lý chặt chẽ, đẩy mạnh thực hiện cơ cấu lại nợ công theo Nghị quyết của Quốc hội; quản lý chặt chẽ việc bảo lãnh của Chính phủ, vay về cho vay lại, đảm bảo sử dụng vốn vay đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả; giữ mức trần nợ công trong giới hạn cho phép để bảo đảm an ninh tài chính. Đồng thời, đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn, đấu giá công khai tài sản nhà nước, tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong quản lý vốn, cổ tức tại các doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo công tác cổ phần hóa hiệu quả, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước./.