Thực hiện Quyết định số 1605/QĐ-TTg ngày 27/08/2010 của Thủ Tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2011 – 2015, theo đó mục tiêu đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020 là: Cung cấp thông tin, dịch vụ công (DVC) trực tuyến mức độ cao trên diện rộng cho người dân và doanh nghiệp, minh bạch hóa hoạt động của cơ quan nhà nước phục vụ người dân và doanh nghiệp được tốt hơn, đồng thời tích hợp các hệ thống thông tin, tạo lập môi trường mạng rộng khắp phục vụ đa số các hoạt động của cơ quan nhà nước và hầu hết các dịch vụ công được cung cấp trực tuyến mức độ 3 và 4, đáp ứng nhu cầu thực tế, phục vụ người dân và doanh nghiệp mọi lúc, mọi nơi, dựa trên nhiều phương tiện khác nhau.

Giao diện DVC trực tuyến trên Cổng TTĐT KBNN

Thực hiện theo Quyết định của Chính phủ, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 2700/QĐ-BTC ngày 30/10/2013 phê duyệt dự án "Nâng cấp Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính và tích hợp dịch vụ công điện tử". Một trong các mục tiêu của dự án là nhằm thiết lập Cổng TTĐT KBNN trên nền tảng hạ tầng Cổng TTĐT Bộ Tài chính hỗ trợ các hoạt động trong lĩnh vực Kho bạc giúp cho các cá nhân, tổ chức có nhu cầu có thể truy cập thông tin nhanh chóng, chính xác. Đồng thời, thiết lập và tích hợp 04 dịch vụ công (01 dịch vụ công của Bộ Tài chính và 03 dịch vụ công của KBNN) thành dịch vụ công trực tuyến mức 3 trên Chuyên trang Dịch vụ công của Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính.

Ngày 14/10/2015 Chính phủ ban hành Nghị Quyết số 36a/NQ-CP về Chính phủ điện tử, theo đó tại Điểm đ, Mục 4, Phần IV quy định chi tiết lộ trình kế hoạch triển khai: Kho bạc Nhà nước xây dựng các dịch vụ công điện tử phục vụ kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua mạng, triển khai tại 5 thành phố trực thuộc Trung ương trước ngày 01 tháng 4 năm 2016 và đánh giá, đề xuất triển khai diện rộng trong các năm 2017 và 2018; phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và các ngân hàng thương mại đẩy mạnh việc thu phạt vi phạm hành chính qua mạng điện tử.

Trên cơ sở đó, được sự đồng ý của Bộ Tài chính, nhằm thực hiện chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020 hướng đến xây dựng KBNN hiện đại, hoạt động an toàn, hiệu quả, phát triển ổn định vững chắc và hình thành Kho bạc Nhà nước điện tử, KBNN đã triển khai xây dựng 3 DVC trực tuyến được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt gồm: (1) Khai báo phiếu giao nhận hồ sơ giao dịch kiểm soát chi qua mạng và giao dịch một cửa với Kho bạc Nhà nước; (2) Giao diện thông tin yêu cầu thanh toán qua mạng và chương trình kê khai yêu cầu thanh toán; (3) Đăng ký mở và sử dụng tài khoản tại Kho bạc Nhà nước.

Các điều kiện để tham gia dịch vụ công trực tuyến

Để đáp ứng được những điều kiện triển khai DVC, ngoài điều kiện về phía KBNN, các đơn vị sử dụng ngân sách, chủ đầu tư tham gia sử dụng DVC phải thỏa mãn đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 5 Quyết định số 2704/QĐ-BTC ngày 17/12/2015 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc thí điểm thủ tục giao dịch điện tử đối với DVC trên Cổng thông tin điện tử KBNN trong đó: Có máy tính và kết nối với mạng Internet, có địa chỉ thư điện tử liên lạc với KBNN để nhận thông báo chấp nhận đăng ký sử dụng dịch vụ công và một số thông báo khác của KBNN trong quá trình sử dụng dịch vụ công của KBNN (trường hợp thay đổi  địa chỉ thư điện tử đã đăng ký với KBNN, đơn vị cần đăng ký bổ sung kịp thời với KBNN theo nội dung quy định đăng ký thay đổi, bổ sung thông tin tham gia dịch vụ công với KBNN); Đã được KBNN cấp tài khoản đăng nhập và sử dụng các dịch vụ công của KBNN.

Mặt khác, các đơn vị sử dụng ngân sách, các chủ đầu tư tham gia DVC trực tuyến phải có chứng thư số, ngoài chứng thư số của Ban cơ yếu Chính phủ cấp, các đơn vị sử dụng ngân sách, Chủ đầu tư có thể lựa chọn đăng ký chứng thư số theo quy định tại Khoản 1 Điều 1 Nghị định số 156/2016/NĐ-CP ngày 21/11/2016 của Chính phủ về giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính cụ thể: “Các loại chứng thư số được sử dụng để ký số trong hoạt động tài chính giữa tổ chức, cá nhân với cơ quan tài chính: Chứng thư số được cấp bởi tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng; chứng thư số được cấp bởi tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số chuyên dùng phục vụ các cơ quan thuộc hệ thống chính trị; chứng thư số nước ngoài được công nhận; chứng thư số nước ngoài được chấp nhận tại Việt Nam; chứng thư số nước ngoài được chấp nhận trong giao dịch quốc tế. Điều kiện, phạm vi và đối tượng sử dụng đối với từng loại chứng thư số trong hoạt động tài chính phải tuân theo quy định của pháp luật về chữ ký số và dịch vụ chứng thực chữ ký số”.

Đào tạo, tập huấn nghiệp vụ trước khi triển khai DVC trực tuyến

Đào tạo, tập huấn nghiệp vụ và triển khai thí điểm

Thực hiện Quyết định số 2704/QĐ-BTC ngày 17/12/2015 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc thí điểm thủ tục giao dịch điện tử đối với dịch vụ công trên cổng thông tin KBNN. KBNN đã phối hợp với các đơn vị có quan hệ ngân sách, các chủ đầu tư, các đơn vị KBNN tổ chức, thực hiện, cụ thể: KBNN đã tổ chức các hội thảo tuyên truyền với các chủ đầu tư, đơn vị sử dụng ngân sách và các KBNN địa phương về lợi ích mang lại của dịch vụ công cũng như nêu rõ điều kiện để các đơn vị có thể tham gia dịch vụ công trực tuyến, đồng thời, hệ thống KBNN đã mở các lớp tập huấn cho các cán bộ kho bạc làm công tác kiểm soát chi, kế toán của 5 KBNN tỉnh, thành phố được triển khai thí điểm về các thủ tục và quy trình giao dịch điện tử đối với DVC trên Cổng thông tin điện tử KBNN cũng như về quy chế quản trị, vận hành hệ thống DVC điện tử trực tuyến KBNN. Mặt khác, các đơn vị KBNN phối hợp chặt chẽ với nhà thầu để xây dựng yêu cầu, chức năng, quy trình nghiệp vụ thực hiện trên dịch vụ công từ đó chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ làm căn cứ để xây dựng ứng dụng đồng thời tham gia xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động kiểm thử, đào tạo, tập huấn, triển khai dự án theo đúng kế hoạch đã đề ra. Hệ thống KBNN đã triển khai thí điểm thành công dịch vụ công trực tuyến tại 5 KBNN tỉnh, thành phố gồm: KBNN Hải Phòng, KBNN Hà Nội, KBNN Đà Nẵng, KBNN Cần Thơ và KBNN Thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 1/3 đến 1/4/2016 đúng theo chủ trương của Nghị Quyết số 36a/NQ-CP ngày 14/10/2015 của Chính phủ trên Cổng thông tin điện tử KBNN tại hai địa chỉ: http://vst.mof.gov.vn và http://kbnn.botaichinh.gov.vn.

Những kết quả đạt được và kế hoạch triển khai DVC diện rộng

Việc KBNN cung cấp dịch vụ công trực tuyến phục vụ các đơn vị sử dụng ngân sách, chủ đầu tư trên cổng thông tin điện tử KBNN, nhằm cải cách thủ tục hành chính hiện đại hóa công tác kiểm soát chi tạo điều kiện thuận lợi tối đa (lợi ích) cho các đơn vị, cụ thể:

Về phía đơn vị sử dụng ngân sách, chủ đầu tư: khi tham gia dịch vụ công sẽ thực hiện kê khai và tải hồ sơ pháp lý định dạng .pdf và lập chứng từ thanh toán theo mẫu trên dịch vụ công, ký số gửi KBNN. Vì vậy, thực hiện dịch vụ công sẽ cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi và giảm thời gian đi lại cho các đơn vị. Đồng thời dịch vụ công cung cấp các thông tin về thời gian, quá trình tiếp nhận hồ sơ, kiểm soát thanh toán thông qua các trạng thái như: “KBNN từ chối hoặc tiếp nhận hồ sơ”; “KBNN đang xử lý hồ sơ”; “KBNN đã thanh toán hoặc từ chối Thanh toán”; “Hồ sơ kiểm soát chi xử lý quá hạn”; điều đó đã góp phần tăng tính công khai, minh bạch trong việc kiểm soát hồ sơ thanh toán của KBNN, đồng thời, các đơn vị chủ động được tình trạng và kết quả xử lý hồ sơ thanh toán của KBNN.

Về phía các đơn vị KBNN: Xây dựng dịch vụ công góp phần hiện đại hóa công tác kiểm soát chi theo hướng hồ sơ, chứng từ của đơn vị thực hiện kiểm soát chi qua KBNN sẽ được gửi trên dịch vụ công, từ đó giao diện vào hệ thống TABMIS bảo đảm minh bạch về hồ sơ, chứng từ, nội dung kiểm soát, là bước đi đầu tiên tiến tới thực hiện quy trình kiểm soát chi điện tử theo Chiến lược phát triển Kho bạc Nhà nước đến năm 2020 tại Quyết định số 138/2007/QĐ-TTg ngày 21/08/2007 của Thủ tướng Chính phủ. Qua dịch vụ công, Lãnh đạo KBNN các cấp có thể kiểm tra được tình trạng xử lý các hồ sơ kiểm soát chi qua các báo cáo thống kê trên dịch vụ công; từ đó, làm tăng tính trách nhiệm của cán bộ kiểm soát chi trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi vẫn còn tồn tại một số những hạn chế khách quan, KBNN luôn ghi nhận và phối hợp chặt chẽ với các đơn vị sử dụng ngân sách, các chủ đầu tư nắm bắt cùng tháo gỡ những khó khăn vướng mắc.

Theo kế hoạch và lộ trình đã đề ra, KBNN tiếp tục tuyên truyền về những lợi ích của dịch vụ công trực tuyến, đồng thời sẽ tổ chức tập huấn, hướng dẫn quy trình nghiệp vụ cũng như xây dựng phương án hỗ trợ vận hành, sử dụng dịch vụ công trực tuyến trước khi triển khai diện rộng cho hệ thống KBNN, các đơn vị sử dụng ngân sách và các chủ đầu tư (có đủ điều kiện tham gia dịch vụ công trực tuyến) tại các tỉnh, thành phố và các quận, thị xã trên toàn quốc dự kiến trong Quý III năm 2017./.