Thực hiện Công văn số 8981/NHNN-PHKQ ngày 02/11/2017 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) về việc phát hành tài liệu và áp phích “Tiền Việt Nam và cách nhận biết” nhằm nâng cao hiệu quả và biện pháp ngăn chặn tiền giả lưu hành trong hệ thống ngân hàng, Kho bạc Nhà nước và đẩy mạnh thông tin tuyên truyền trong giai đoạn tiếp theo, KBNN vừa có Công văn số 5509/KBNN-KQ gửi KBNN các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tiếp nhận và tuyên truyền tài liệu, áp phích “Tiền Việt Nam và cách nhận biết”.

Theo đó, KBNN đề nghị các KBNN tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phối hợp với NHNN chi nhánh trên địa bàn để tiếp nhận tài liệu, áp phích “Tiền Việt Nam và cách nhận biết”, đồng thời thực hiện tuyên truyền, phổ biến cho khách hàng, nhân dân đến giao dịch cách kiểm tra, nhận biết tiền thật; cảnh báo về thủ đoạn tiêu thụ tiền giả của tội phạm; tuyền truyền các quy định của pháp luật về phòng, chống tiền giả và bảo vệ tiền Việt Nam.

Theo tài liệu của NHNN, để tránh rủi ro do nhận phải tiền giả, cần nắm rõ các đặc điểm bảo an của đồng tiền và có thói quen kiểm tra đồng tiền khi giao dịch. Dưới đây là một số cách kiểm tra nhanh bằng tay hoặc mắt thường để phân biệt tiền thật, tiền giả:

Kiểm tra chất liệu polymer in tiền

Đồng tiền thật được in trên chất liệu polymer, có độ đàn hồi và độ bền cao. Vì vậy, có thể kiểm tra độ đàn hồi bằng cách nắm gọn tờ tiền trong lòng bàn tay và khi mở ra, tờ tiền sẽ đàn hồi về trạng thái ban đầu như trước khi nắm; kiểm tra độ bền bằng cách kéo, xé nhẹ ở cạnh (mép) tờ tiền (lưu ý không kéo, xé đồng tiền ở vị trí đã bị rách) sẽ khó rách, khó bai giãn.

Tiền giả chủ yếu được in trên nilon nên không có độ đàn hồi đặc trưng và độ bền như tiền thật, khi nắm gọn tờ tiền trong lòng bàn tay và mở ra, sẽ không đàn hồi về trạng thái ban đầu như trước khi nắm; khi kéo, xé nhẹ ở cạnh (mép) tờ tiền sẽ dễ bị bai giãn hoặc rách.

Soi tờ tiền trước nguồn sáng, kiểm tra hình bóng chìm và hình định vị

Hình bóng chìm (bên trái mặt trước hoặc bên phải mặt sau tờ tiền): nhìn thấy rõ từ hai mặt tờ tiền, được thể hiện bằng nhiều đường nét tinh xảo và sáng trắng. Đối với mệnh giá từ 20.000đ đến 500.000đ là hình ảnh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh; mệnh giá 10.000đ là hình ảnh chùa Một Cột.

Hình định vị (10.000đ, 20.000đ: phía trên bên trái mặt trước hoặc phía trên bên phải mặt sau tờ tiền; 50.000đ-500.000đ: phía trên bên phải mặt trước hoặc phía trên bên trái mặt sau tờ tiền): nhìn thấy hình ảnh trên hai mặt khớp khít, tạo thành một hình ảnh hoàn chỉnh, các khe trắng đều nhau.

Ở tiền giả, hình bóng chìm chỉ là hình ảnh mô phỏng, không tinh xảo; hình định vị không khớp khít, các khe trắng không đều nhau.

Vuốt nhẹ mặt trước tờ tiền, kiểm tra các yếu tố in nổi

Tại các vị trí có yếu tố in nổi, sẽ cảm nhận được độ nổi, nhám ráp của nét in, như: Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quốc huy, mệnh giá bằng số và bằng chữ, dòng chữ “CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM”.

Ở tiền giả, chỉ có cảm giác trơn lì hoặc có cảm giác gợn tay nhưng không có độ nổi, nhám ráp như tiền thật.

Chao nghiêng tờ tiền, kiểm tra mực đổi màu (OVI), dải iriodin

Mực đổi màu chỉ có ở 3 mệnh giá 500.000đ, 200.000đ và 100.000đ (500.000đ, 200.000đ: phía dưới, bên trái; 100.000đ: phía trên bên phải mặt trước tờ tiền). Khi chao nghiêng tờ tiền và quan sát, bạn sẽ thấy mực đổi màu chuyển từ màu vàng sang màu xanh lá cây hoặc ngược lại.

Dải iriodin chỉ có ở các mệnh giá 500.000đ, 200.00đ, 100.000đ, 20.000đ và 10.000đ, là dải màu vàng chạy dọc tờ tiền và đặt tại mặt sau tờ tiền; riêng mệnh giá 100.000đ đặt tại mặt trước tờ tiền. Khi chao nghiêng tờ tiền, bạn sẽ thấy dải iriodin lấp lánh ánh kim, trên dải có số mệnh giá hoặc hoa văn.

Ở tiền giả, có làm giả yếu tố mực đổi màu (OVI) nhưng không đổi màu, hoặc có đổi màu nhưng không đúng màu như ở tiền thật; không có dải iriodin hoặc có in giả nhưng không lấp lánh như ở tiền thật.

Kiểm tra yếu tố hình ẩn (DOE) trong cửa sổ nhỏ:

Cửa sổ nhỏ chỉ có ở 4 mệnh giá 500.000đ, 200.000đ, 100.000đ và 50.000đ, là chi tiết nền nhựa trong suốt và đặt tại phía trên bên trái mặt trước hoặc phía trên bên phải mặt sau tờ tiền. Khi đưa cửa sổ nhỏ tới gần sát mắt, nhìn xuyên qua cửa sổ tới nguồn sáng phù hợp (có thể là ngọn lửa, bóng đèn sợi đốt, đèn đường, đèn flash điện thoại) sẽ nhìn thấy hình ảnh hiện lên xung quanh nguồn sáng. Lưu ý đối với những tờ tiền cũ, cửa sổ nhỏ thường có nhiều vết xước nên sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của hình ảnh.

Ở tiền giả, trong cửa sổ nhỏ không có yếu tố hình ẩn.

Trên đây là cách kiểm tra nhanh một số yếu tố bảo an của đồng tiền để xác định tiền thật, tiền giả. Để tìm hiểu thêm hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước về cách kiểm tra nhận biết tiền thật/giả, vui lòng truy cập mục Phát hành tiền/Nhận biết tiền thật, tiền giả trên website Ngân hàng Nhà nước: http://www.sbv.gov.vn