Từ đầu năm 2015 đến nay, giá dầu thô liên tiếp giảm mạnh, tác động không nhỏ đến việc điều hành ngân sách của Chính phủ và Bộ Tài chính. Thu từ dầu thô lũy kế 9 tháng đầu năm đạt 55,7% dự toán, giảm 34,8% so với cùng kỳ năm 2014. Tuy nhiên, thu ngân sách 9 tháng đầu năm vẫn vượt so với cùng kỳ năm ngoái 7%. Theo bà Vũ Thị Mai - Thứ trưởng Bộ Tài chính, Bộ Tài chính sẽ quyết liệt thu nội địa vượt dự toán để bù đắp cho hụt thu về dầu thô và đảm bảo hoàn thành dự toán pháp lệnh của năm 2015.
Bà Vũ Thị Mai - Thứ trưởng Bộ Tài chính phát biểu tại cuộc họp báo quý III/2015
Tổng thu cân đối NSNN 9 tháng đầu năm đạt 683 nghìn tỷ đồng, bằng 75% dự toán. Trong đó: Thu nội địa lũy kế 9 tháng đạt 504,3 nghìn tỷ đồng, bằng 79% dự toán, tăng 17,1% so với cùng kỳ năm 2014; trong đó nhiều khoản thu tiến độ đạt khá, có khoản đã hoàn thành dự toán năm như Thuế bảo vệ môi trường đạt 134,8%, các khoản thu về nhà và đất đạt 111% dự toán, lệ phí trước bạ đạt 102,2% dự toán.
Thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu lũy kế 9 tháng, tổng số thu ước đạt 187,4 nghìn tỷ đồng, bằng 72,1% dự toán, tăng 0,4% so với cùng kỳ năm 2014. Sau khi thực hiện hoàn thuế giá trị gia tăng theo chế độ 64 nghìn tỷ đồng, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 123,4 nghìn tỷ đồng, bằng 70,5% dự toán.
Theo Thứ trưởng Vũ Thị Mai, trong bối cảnh hội nhập, tỷ trọng thu từ hoạt động xuất nhập khẩu so với tổng thu ngân sách giảm đi, tỷ lệ thu nội địa tăng dần trong 5 năm qua, từ 58% đã lên đến 70%, trong thời gian tới phấn đấu tỷ trọng thu nội địa đạt 80% vào năm 2020. Đây là tín hiệu đáng mừng từ hoạt động sản xuất kinh doanh, thể hiện nội lực của nền kinh tế, hướng tới đảm bảo tính vững chắc của hoạt động thu chi ngân sách nhà nước.
Về chi NSNN 9 tháng đạt đầu năm đạt 823,97 nghìn tỷ đồng, tăng 7,8% so cùng kỳ năm 2014, trong đó, chi đầu tư phát triển thực hiện 9 tháng qua đạt 127,28 nghìn tỷ đồng, bằng 65,3% dự toán, tăng 7,4% cùng kỳ năm 2014.
Riêng về thực hiện vốn đầu tư XDCB, đến hết tháng 9 vốn giải ngân cho các dự án ước đạt 123,5 nghìn tỷ đồng, bằng 64,8% dự toán.
Chi trả nợ và viện trợ 9 tháng đạt 114,79 nghìn tỷ đồng, bằng 76,5% dự toán, tăng 12,5% so cùng kỳ năm 2014, đảm bảo thanh toán đầy đủ, kịp thời các khoản nợ đến hạn theo cam kết.
Chi phát triển các sự nghiệp kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý hành chính 9 tháng đạt 574,89 nghìn tỷ đồng, bằng 75% dự toán, tăng 5,6% so cùng kỳ năm 2014. Các nhiệm vụ chi NSNN được đáp ứng kịp thời theo dự toán giao và tiến độ thực hiện của các đơn vị sử dụng ngân sách, đảm bảo kinh phí cho công tác quốc phòng, an ninh và an sinh xã hội.
Bội chi NSNN tháng 9 ước 27,54 nghìn tỷ đồng; lũy kế 9 tháng ước 140,97 nghìn tỷ đồng, xấp xỉ 62,4% dự toán năm.
Trong tháng 9/2015 (tính đến ngày 30/9/2015), Kho bạc Nhà nước huy động trái phiếu Chính phủ đạt tổng số 2.563 tỷ đồng. Luỹ kế đến ngày 30/9/2015, KBNN huy động được 127.473 tỷ đồng (bao gồm 1 tỷ USD trái phiếu ngoại tệ, quy đổi 21.458 tỷ đồng), đạt 51% kế hoạch năm 2015, bằng 61% so với cùng kỳ năm 2014.
Trong quý III/2015, thị trường tài chính – tiền tệ diễn biến không thuận lợi cho công tác huy động vốn cho NSNN, do ảnh hưởng từ việc Trung quốc phá giá đồng Nhân dân tệ, các đồng tiền trong khu vực giảm theo, trong đó có VNĐ. Trước tình hình trên, NHNN đã điều chỉnh tăng tỷ giá bình quân liên ngân hàng từ 2% lên 3% và nới rộng biên độ dao động tỷ giá từ +/-1% lên +/-2% từ ngày 12/8/2015 và tiếp tục nới lên +/-3%. Diễn biến thị trường ngoại hối đã tác động mạnh đến tâm lý các nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu, dẫn tới giảm nhu cầu mua TPCP.