Trong mấy năm trở lại đây, tiềm năng sẵn có của Bắc hà đã được đánh thức, điều đó được thể hiện với tốc độ tăng trưởng GDP bình quân trên năm luôn đạt từ 10 -14%, cơ cấu kinh tế có sự chuyển biến tích cực theo hướng khai thác các lợi thế. Tỷ trọng thương mại- du lịch đạt 97 tỉ, chiếm 23,8%, Nông lâm nghiệp, công nghiệp xây dựng chiếm trên 70%. Lĩnh vực văn hoá xã hội cũng có nhiều chuyển biến mạnh mẽ tạo cho Bắc Hà có diện mạo mới, đời sống vật chất tinh thần của người dân được nâng cao. Trong xu thế phát triển chung của xã hội, Bắc Hà đang có lợi thế hàng đầu là phát triển du lịch, bởi lẽ Bắc Hà có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp cùng với nhiều loại hình du lịch khác nhau như: du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái, du lich thể thao, du lịch mạo hiểm…..Đặc biệt là các tiềm năng văn hoá dân gian vô cùng quý giá, các bản sắc văn hoá các đồng bào dân tộc vùng cao đặc sắc. Thực hiện đề án phát triển du lịch của Tỉnh Lào Cai, Đảng bộ huyện khoá XXI đã xác định “ Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn” và với mục tiêu “xây dựng Bắc Hà thực sự trở thành điểm du lịch thứ 2 của Tỉnh” và đây là một nhiệm vụ quan trọng, trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện giai đoạn 2005 -2010. Theo đó, Huyện đã từng bước thực hiện quy hoạch phát triển du lịch theo hướng bền vững, lấy việc khôi phục, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hoá truyền thống làm nền tảng cho việc phát triển du lịch. Tuy nhiên, điều đáng quan tâm ở đây là Bắc Hà phát triển du lịch trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, dưới tác động của cơ chế thị trường bản sắc văn hoá các dân tộc đã và đang có nguy cơ mai một dần, kiến trúc văn hoá - nghệ thuật truyền thống bị xuống cấp và hư hỏng. Trang phục truyền thống văn hoá, văn nghệ dân gian, các lễ hội. Trong quá trình hội nhập, giao lưu đã bị pha tạp, có xu hướng mất dần bản sắc văn hóa. Mức hưởng thụ về văn hoá còn thấp, những phong tục tập quán lạc hậu trong ma chay, cưới hỏi vẫn còn tồn tại trong nhân dân đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống cộng đồng các dân tộc. Vấn đề được đặt ra cho các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng là Làm sao để Bắc Hà vẫn giữa nhịp sống của nền văn minh hiện đại nhưng vẫn giữ được những nét đẹp văn hoá truyền thống của đồng bào các dân tộc thông qua các lễ hội, phong tục tập quán, phiên chợ và nếp sinh hoạt bình dị, tích cách thật thà, cởi mở mến khách của người dân bản địa, để rồi tiềm năng văn hoá dân gian truyền thống trở nên hiệu quả của du lịch Bắc Hà. Xuất phát từ thực trạng nêu trên, vấn đề “ Bảo tồn và phát triển bản sắc văn hoá truyền thống các dân tộc” được Huyện xác định là cần thiết, vì văn hoá vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Với đường lối đổi mới của Đảng và những chính sách của Nhà nước, công tác văn hoá thông tin ở huyện vùng cao Bắc Hà đã có những chuyển biến tích cực, bản sắc văn hoá truyền thống các dân tộc được coi trọng, bảo tồn và phát huy. Văn hoá văn nghệ quần chúng ở cơ sở không ngừng được củng cố, nhân rộng và phát triển. Đồng thời, chỉ đạo tập trung khảo sát các điểm, tuyến du lịch, thu nhập thông tin xây dựng cơ sở dữ liệu vể tiềm năng du lịch để làm cơ sở cho việc tuyên truyền quảng bá thu hút khách du lịch đến với Bắc Hà. Tích cực tổ chức các sự kiện du lịch như: Hội chợ, lễ hội, tuần văn hoá du lịch…. nhằm quảng bá, giới thiệu hình ảnh của Bắc Hà đến với du khách trong và ngoài nước. Ngoài ra huyện đã tích cực xúc tiến việc xây dựng các cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư vào lĩnh vực thương mại du lịch. Phối hợp với các cơ quan đơn vị của huyện, tập đoàn tư vấn Tex của cộng hoà Pháp, Ban quản lý dự án hội nông dân Việt Nam, một số công ty lữ hành, Trung tâm nghiên cứu và phát triển vùng…. tổ chức khảo sát một số điểm, tuyến du lịch như: leo núi Ba mẹ con, du lịch Bắc Hà - Tả Van Chư, Bản Phố, Hoàng Thu Phố, du lịch Sông chảy, xây dựng làng du lịch sinh thái người Mông xã Tả Van Chư….Đặc biệt, các hoạt động văn hoá đã và đang được khôi phục như: Hội xuống đồng của dân tộc Tày, Lễ hội cúng rừng của người Nùng, Hội Say sán của người Mông, trò chơi bắn nỏ, đua ngựa, múa võ, ném còn, hát giao duyên, hát gàu tào, múa khèn….và nhiều phong tục tập quán truyền thống sản xuất với nhiều ngành nghề như dệt thổ cẩm, nấu rượu…Các thể loại văn hoá Phi vật thể cũng được sưu tầm khai thác thông qua hội thi “ Giọng hát hay, Trang phục đẹp” các dân tộc toàn huyện được duy trì tổ chức thường xuyên hằng năm nhằm lưu giữ những nét đẹp văn hoá độc đáo trong trang phục của đồng bào dân tộc. Bên cạnh đó, Huyện Bắc Hà cũng xác định, hoạt động du lịch phải kết hợp chặt chẽ với hoạt động văn hoá, tác động và tạo điều kiện phát triển văn hoá. Tiếp tục phát triển và mở rộng mô hình du lịch cộng đồng để phát huy bản sắc văn hoá các dân tộc, đồng thời góp phần nâng cao năng lực làm du lịch cho đồng bào dân tộc.Qua các hoạt động cụ thể sẽ tạo ra các sản phẩm phong phú, đặc sắc cho từng địa danh tạo sức hút cho khách du lịch. Với 14 dân tộc anh em cùng sinh sống và nền văn hoá bản địa giàu sắc thái cùng nhiều di tích lịch sử đã được Bộ văn hoá xếp hạng… Việc khôi phục, bảo tồn và phát triển văn hoá truyền thống được quan tâm đẩy mạnh đã và đang đánh thức một tiềm năng du lịch mang đậm bản sắc văn hoá các dân tộc trên cao nguyên Bắc Hà./.
Ngọc Thuỷ