Nằm cách thị trấn Bắc Hà chừng 3 km, xã Bản Phố, huyện Bắc Hà (Lào Cai) là nơi sinh sống của 560 hộ đồng bào dân tộc Mông. Với truyền thống văn hóa giàu bản sắc, địa phương luôn là địa chỉ hấp dẫn du khách đến tìm tòi, khám phá. Nhận rõ những lợi thế này thời gian gần đây chính quyền và người dân Bản Phố đã quan tâm đầu tư, phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng và tuyến du lịch Bản Phố đang là điểm đến hấp dẫn đối với mỗi du khách đến với Bắc Hà.
Đến với Bản Phố du khách sẽ được thỏa sức tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, thư giãn thoải mái trong bầu không khí trong lành với núi rừng trùng điệp, cùng hòa mình trong các lễ hội truyền thống dân tộc được lưu giữ nguyên vẹn qua hàng trăm năm nay. Nhất là khi du khách đến với các bản làng, hình ảnh dễ lưu lại trong ký ức của mỗi người mỗi lần thăm thú, đó là các bản làng nằm cheo leo trên sườn núi với những ngôi nhà trình tường vững trãi, chứng kiến cuộc sống thường nhật dân dã giản dị đến lạ thường của đồng bào dân tộc Mông, rồi khám phá tìm hiểu những nét đẹp trong các nghi lễ văn hoá cũng như tín ngưỡng của người địa phương nơi đây. Bản Phố là xã nằm cách thị trấn Bắc Hà chừng 3 km, toàn xã có 13 thôn bản nơi sinh sống của 560 hộ đồng bào dân tộc Mông, cuộc sống của họ chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp và Bản Phố theo cách gọi của người dân địa phương có nghĩa là “Lưng chừng dốc”. Trong những năm qua được sự quan tâm đầu tư của Đảng và nhà nước, đời sống kinh tế, văn hóa của đồng bào dân tộc nơi đây đã có nhiều khởi sắc mới, tuy nhiên địa phương vẫn còn lưu giữ nguyên vẹn các giá trị văn hóa giàu bản sắc và là địa chỉ hấp dẫn du khách đến tìm tòi, khám phá. Tuyến du lịch Bắc Hà- Bản Phố được hình thành từ trước những năm 1990 của thế kỷ trước, nhận thấy lợi thế về phát triển du lịch văn hóa cộng đồng, huyện Bắc Hà đã tập trung nhiều nguồn lực đầu tư nâng cấp đường vào trung tâm xã và các thôn bản, đặc biệt từ năm 2000 đến nay Bản Phố còn được mở thêm các tuyến du lịch liên hoàn khép kín đi các xã Tà Chải, Tả Văn Chư, Cốc Ly, Bảo Nhai, đây là một trong những tua du lịch tại huyện Bắc Hà được khách nước ngoài ưa thích đó là thăm quan những bản làng dân tộc. Bởi đây là loại hình du lịch dành cho những du khách thích khám phá, trải nghiệm và tìm hiểu về phong tục tập quán của nhiều nền văn hóa khác nhau. Chính vì vậy trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã Bản Phố và các xã lân cận đã có nhiều quan tâm khuyến khích người dân địa phương lưu giữ và phát triển nét văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc, trong đó phải kể đến là những nếp nhà trình tường mái lợp ngói, thửa ruộng bậc thang uốn lượn, làng nghề truyền thống như nghề rèn đúc, thêu dệt thổ cẩm và đặc sản rượu ngô, đặc biệt là những phong tục tập quán mang đậm dấu ấn của mình như lễ hội cúng rừng, hội đầu xuân…. Đến Bản Phố vào trong những nếp nhà trình tường du khách sẽ cảm nhận thấy rõ sự nét ấm cúng của lòng người mà niềm vui còn gửi gắm qua chén rượu ngô ấm nồng. Thêm vào đó là nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số đã tạo cho Bản Phố một nét quyến rũ không nơi đâu có được. Anh Samanth Scolt quốc tịch Australia khi đến với Bản Phố đã thốt nên: Bản Phố là vùng đất du lịch đẹp, ở đây có nhiều nét văn hoá khác xa so với đất nước tôi, phong cảnh còn nhiều nét hoang sơ thật tuyệt vời để tìm tòi, khám phá nét văn hoá truyền thống địa phương, đến các bản vùng cao cảm nhận của chúng tôi là người dân sống hiền hậu cởi mở và thân thiện. Còn chị Adriane James quốc tịch Canada cho biết: Đây là lần đầu tiên tôi vào thăm cuộc sống sinh hoạt của bà con nhân dân Bản Phố, họ có những nếp nhà trình tường độc đáo, phương thức chăn nuôi độc đáo hấp dẫn chúng tôi, những hình ảnh ghi nhận được qua lần du lịch này, tôi sẽ giới thiệu cho các bạn của tôi và tôi sẽ còn trở lại đây hiểu hơn về đời sống tập quán của họ.
Ngoài những nét văn hoá truyền thống đó, Bản Phố còn thu hút du khách bởi những nghề truyền thống. Nổi bật nhất là nghề dệt thổ cẩm. Thổ cẩm truyền thống của người Mông được chính bàn tay cần cù và tài hoa của người phụ nữ dệt nên bằng những chất liệu riêng của núi rừng và kinh nghiệm của cha ông. Các sản phẩm phong phú và đa dạng với đủ kiểu dáng như túi xách tay, các tấm khăn,váy áo… với hoa văn thổ cẩm được tạo từ nhiều mẫu khác nhau như hoa đào, hoa mận, con công, con vượn, cây thông, hình người... các sản phẩm đã trở thành những món hàng lưu niệm độc đáo đối với du khách. Để phát triển mở rộng du lịch làng bản, huyện Bắc Hà đã giành trên 10 tỷ đồng đầu tư mở rộng và nâng cấp 3 tuyến đường du lịch Từ Tà Chải đến Bản Phố, Bản Phố đi Cốc Ly, Bản Phố đi Tả Văn Chư, quan tâm đầu phát triển làng nghề nấu rượu và dệt thổ cẩm, rèn đúc, đồng thời triển khai dự án phát triển làng du lịch sinh thái Tả Van Chư... Chính những yếu tố đó đã tạo điều kiện cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở đây phát triển trở thành các điểm du lịch đặc trưng hấp dẫn của Bắc Hà. Chị Claude Sebastien quốc tịch Pháp cho rằng: Các bạn có vùng đất thật nhiều kỳ thú, cuộc sống của người dân thật giản đơn nhưng lại rất ấm áp, ở quê hương chúng tôi bây giờ tràn ngập nhà cao tầng, cuộc sống có đầy đủ tiện nghi nhưng lại không có không gian thoáng đạt như ở vùng quê các bạn, tôi thích cuộc sống như ở đây bởi không gian thanh bình bạn có thể thoả mình thư giãn. Đây là thế mạnh du lịch của Việt Nam, với tư cách là khách du lịch tôi nghĩ rằng các bạn hãy gìn giữ và phát triển nó.
Tuy nhiên, hoạt động du lịch ở Bản Phố hiện nay vẫn chưa phải là một nghề chính đem lại nhiều lợi ích về kinh tế cho người dân. Theo ông Lý Xuân Tráng – Chủ tịch UBND xã Bản Phố để hấp dẫn du khách và tạo nguồn thu cho người dân, Bản Phố đã đẩy mạnh duy trì và phát triển tốt hơn giá trị văn hoá bản sắc, có đề nghị với huyện xây dựng tuyến tham quan, xây dựng những sản phẩm độc đáo của địa phương, mặt khác để phát triển tốt lĩnh vực này xã còn chú trọng làm tốt công tác vệ sinh môi trường và dịch vụ phục vụ khách, hướng dẫn khuyến khích đồng bào mạnh dạn đầu tư phát triển du lịch cộng đồng. Với việc tổ chức các tua du lịch khám phá nét đẹp văn hoá bản làng, khách du lịch được tản bộ khám phá cảnh sắc thiên nhiên, rồi đắm mình trong những nét văn hoá độc đáo của dân tộc và cuộc sống sinh hoạt, lao động sản xuất thường nhật bình dị, thăm những gia đình làm nghề truyền thống. Với nỗ lực của các cấp chính quyền, loại hình du lịch bản làng phát triển mạnh mẽ, bà con các dân tộc nơi đây không chỉ giới thiệu cho du khách những giá trị văn hoá độc đáo mà còn là cơ hội để có thêm thu nhập, từng bước thoát nghèo, làm giàu.
Đinh Viết Vinh
Đài TT- TH huyện Bắc Hà